Aby napisać jak najlepsze wypracowanie, wystarczy pamiętać o kilku ważnych zasadach. Wbrew pozorom nie są skomplikowane. Wyjaśnione w oparciu o przykłady, są też łatwe do zapamiętania. Wyjaśniamy, jak napisać dobre wypracowanie krok po kroku. Wypracowanie pisemne może mieć różne formy: rozprawki, charakterystyki postaci, recenzji, sprawozdania, opowiadania, listu, opisu (np. krajobrazu). Choć każde z nich ma pewne charakterystyczne cechy, można powiedzieć, że całkiem sporo je łączy. O czym warto pamiętać, chcąc napisać dobre wypracowanie? Jak je zacząć, rozwinąć i jak zakończyć? Spis treści: Jak napisać wypracowanie – po pierwsze: kompozycja Jak napisać wypracowanie na temat? Jak napisać wypracowanie – wzór Jak napisać wypracowanie? Po pierwsze: kompozycja Wypracowanie to forma wypowiedzi, która składa się z trzech części, czyli: wstępu, rozwinięcia, zakończenia. To zasada nr 1, o której warto pamiętać, zanim jeszcze zabierzemy się za pisanie wypracowania. Zwłaszcza że wiążą się z tym kolejne bardzo ważne kwestie – na przykład taka, że każda z części wypracowania rządzi się swoimi prawami. Jak napisać wstęp wypracowania? Wstęp to pierwsza część wypracowania. Mamy tu pole do popisu jeśli chodzi o nawiązanie do tematu, o którym piszemy. Wstęp nie musi być długi. Należy jednak pamiętać o proporcjach – idealnie, gdy stanowi około 15 proc. całości wypracowania (podobnie jak zakończenie). Co powinno znaleźć się we wstępie do wypracowania: Nawiązanie do tematu, Zarys tego, o czym będziesz pisać (o jakich bohaterach, problemach, okolicznościach przywoływanych zdarzeń), Możesz zawrzeć w wstępie pytanie lub cytat nawiązujący do tematu wypracowania. Jak napisać rozwinięcie wypracowania? To główna część wypracowania, w której mamy zadanie udowodnić, że: Rozumiemy temat wypracowania, Znamy teksty lub fakty, na które się powołujemy, Potrafimy podać rzeczowe argumenty składające się na rozwiązanie problemu zawartego w temacie wypracowania. Tyle. I aż tyle. Każdy z tych punktów wymaga bowiem czasem głębokiego namysłu i wiedzy na poruszany temat. Dlatego dobrym rozwiązaniem może okazać się plan, w którym – punkt po punkcie – uporządkujesz kolejność akapitów. Co powinno znaleźć się w rozwinięciu wypracowania? 3-4 zdaniowe akapity z rzeczowymi argumentami, przykłady z literatury (historii lub wosu – w zależności z jakiego przedmiotu piszesz swoje wypracowanie), pogłębiona refleksja (sięgaj po przykłady z pasujących do tematu tekstów kultury). Jak napisać zakończenie wypracowania? Zakończenie wypracowania powinno zawierać podsumowanie pracy. Najlepiej, aby wnioski końcowe ująć innymi słowami niż w rozwinięciu. To dobry moment, by postawić przysłowiową kropkę nad „i” (np. błyskotliwym, zapadającym w pamięć stwierdzeniem). Uwaga: Nauczyciel oceniając wypracowanie będzie zwracał uwagę nie tylko na zachowaną strukturę, która stworzy spójną, logiczną całość. Czytając wstęp, rozwinięcie i zakończenie – weźmie pod uwagę poprawność stylu, ortografii i interpunkcji. Co powinno znaleźć się w zakończeniu wypracowania? Syntetyczne podsumowanie wstępu i rozwinięcia Wnioski nasuwające się w oparciu o wątki poruszone w rozwinięciu Coś, co chciałbyś napisać czytelnikowi na „pożegnanie” czytelnikowi wypracowania – tak, by praca została mu w pamięci, zainspirowała do refleksji na poruszany temat. Jak napisać wypracowanie na temat? Nawet wzorowo napisane wypracowanie może zostać ocenione źle, gdy… nie dotyczy tematu. Dlatego tak ważne jest, by zanim zaczniemy pisać – zastanowić się nad poruszanymi zagadnieniami. Jeśli mamy kilka tematów do wyboru – najlepiej wybrać ten, który uważamy za najłatwiejszy. W trzymaniu się tematu może pomóc wspomniany wyżej plan wypracowania. Patrząc na punkty gotowego planu – krytycznie oceń czy rzeczywiście ściśle wiążą się z tematem wypracowania. Pomogą ci w dyscyplinie trzymania się obranego kierunku redagowania pracy. Bardzo ważne jest też, by pisząc wypracowanie, pamiętać o formie wypowiedzi pisemnej. W poleceniu za każdym razem wyraźnie mamy podane, czy chodzi o rozprawkę, charakterystykę, opowiadanie, czy inną formę wypracowania. Chcąc napisać wypracowanie jak najlepiej, nie warto też „lać wody” tylko po to, by na siłę wydłużyć pracę. Jak napisać wypracowanie: wzór Jak zastosować wszystkie powyższe rady w praktyce? Pomoże w tym poniższy przykład. Opis widoku z okna Widok z mojego okna zależy od pory roku. Najpiękniejszy jest wiosną. Za sprawą starej jabłonki przypomina trochę widok z okna Ani Shirley. Podobnie jak wiśnia, którą widziała Ania z okna swej facjatki – nasza jabłoń kwitnie tak, że spod płatków właściwie nie widać liści. Na tym podobieństwa się kończą*. *Tu kończy się wstęp. Mamy nawiązanie do tematu i... pewność, że uczennica – zgodnie z poleceniem – zapoznała się z fragmentem lektury. Znalazła „punkt zaczepienia”, którym okazał się wspólny element krajobrazu widzianego z okna bohaterki literackiej i ten, który widzi z okna własnego pokoju. Nasze drzewko nie dotyka okna, rośnie na samym środku ogrodu. Nie widać też żadnych sadów – posesję otaczają inne domy. Na wprost mojego okna, za ogrodzeniem właśnie trwa budowa niewielkiego bloku. Kiedyś, wzdłuż tego ogrodzenia rosła ściana ze starych dębów. Niestety, pewnego dnia przyjechał specjalny podnośnik i wszystkie gałęzie zostały obcięte – pozostały jedynie te na samych czubkach drzew. Wygląda to dziwnie i nie rozumiem, dlaczego ktoś podjął taką decyzję. Z drugiej strony – cieszę się, że nie ścięto tych drzew. Z okna nie widzę też strumyka, ani łąk pełnych koniczyny. Ale do ogrodu, o który dba babcia, bardzo lubią przylatywać sójki, szpaki, kosy i sroki. Z okna widzę dokładnie tych skrzydlatych gości. Prócz domów, z mojego okna widać też garaże sąsiadów. Z pewnością są one mniej malownicze niż stajnia i spichrz, które widywała Ania Shirley. Z okna mojego pokoju nie widać też morza… To niezwykłe, że bohaterka powieści L. M. Montgomery widywała morze codziennie, wyglądając przez okno.* * Rozwinięcie zawiera elementy opisywanego widoku z okna. Nie brakuje nawiązań do lektury. Uczennica trzyma się tematu wypracowania, stara się jak najplastyczniej oddać to, co widzi z okna swojego pokoju. Widok, który pierwszego poranka na Zielonym Wzgórzu zobaczyła Ania, uchylając żaluzje – z pewnością zapierał dech w piersiach. Widok, który widzę ze swojego okna – towarzyszy mi, odkąd pamiętam. Choć zmienia się w ciągu roku i lat – chwilami nawet na niekorzyść (biedne dęby, nowy blok) – jest po prostu mój. I nigdy nie musiałam się bać, że go stracę… Tak jak Ania, która przez całe dzieciństwo traciła wszystko, co dla niej ważne*. * Zakończenie zawiera podsumowanie oraz osobistą refleksję (uczennica nie zamieniłaby swego widoku z okna, nawet na ten, który widziała Ania Shirley). W pewnym sensie – prowokuje też czytelnika do zastanowienia się: jaki ma stosunek do tego, co widzi za swoim oknem. To już wszystkie najważniejsze informacje na temat tego, jak napisać dobre wypracowanie. Jedyne, co można dodać, to to, że z pisaniem wypracowań jest trochę jak ze sportem lub graniem na instrumencie: tylko trening czyni mistrza. Zobacz także: Środki stylistyczne: czym są, funkcje, przykłady Epitet: co lepiej wiedzieć o epitecie? Zdrobnienia w języku polskim: czym są i dlaczego ich używamy [dużo przykładów]